از قدیم گفته اند، چیزی که با شیر بیاید، با مرگ می رود، حالا در این ضرب المثل کمی اغراق شده و به نوزاد شیرخوار اطلاعات زیادی را نمی توان منتقل کرد، منظور اما این است که تربیت در سال های ابتدایی تولد فرزندان اثرات بلندمدت و مانایی بر ذهن و رفتار آنها در آینده می گذارد.

امام صادق(ع) می فرمایند: «بر هر مسلمانی که ما را می شناسد، سزاوار است که هر روز و هر شب، رفتارش را نزد خود مورد بررسی قرار دهد، اگر آن را نیک یافت بر آن بیفزاید و اگر آن را گناه یافت، آن عمل را ترک کند و استغفار کند»، این حدیث و احادیث فراوان دیگر بر اهمیت مدیریت رفتار و محاسبه و کنترل رفتارهای ما توسط خودمان تأکید دارد. خانواده ای که حساب اعمال خود را داشته باشد مطمئنا کودکی را پرورش می دهد که بتواند اعمال و رفتار خود را بسنجد. در واقع کودکی که سیستم پاداش و تنبیه را درک کند، می تواند ارزیابی های ساده در درک موقعیت ها داشته باشد.

نقد رفتار به جای نقد شخصیت
در آموزش توسط خانواده به کودک می آموزیم، ارزیابی و قضاوت نقش مهمی دارد. طبیعتا باید رفتار و گفتار کودک، توسط شما و به خصوص خود او مورد ارزیابی و قضاوت قرار بگیرد. از همین اول با خودتان قرار بگذارید که هدف در این پروژه رفتار کودک باشد، نه شخصیت او. مورد قضاوت قرار دادن شخصیت کودک در این سنین پایین می تواند لطمه های جبران ناپذیری به چارچوب هویتی و شخصیتی او وارد کند. رفتار را نقد کنید نه شخصیت را. مثلا بگویید:«علی پسرم، تو دیروز با خواهرت درگیر شدی یا او را کتک زدی، این رفتار تو خیلی بد بود و من از تو چنین انتظاری نداشتم».

محاسبه روزانه رفتار
یک بازی دسته جمعی شیرین راه بیندازید. هر شب موقع خواب، پدر و مادر و بچه ها، دور هم جمع بشوید و چند دقیقه ای صحبت کنید. در این جلسه از هر کدام از اعضای خانواده بخواهید کارهایی را که از صبح و آغاز روز انجام داده بیان کند. بعد کمی درباره حواشی هر رفتاری صحبت کنید و سعی کنید به جمع بندی برسید که این رفتار مناسب بوده یا نامناسب. برای رفتارهای خوب یک تشویق ساده شیرین مشخص کنید. مثلا می توانید یک سرود دسته جمعی را بخوانید یا حتی با دست زدن رفتار خوب را مورد تشویق قرار دهید. این کار را به خصوص ابتدا از رفتارهای خود و همسرتان شروع کنید و اجازه بدهید بچه ها کارهای شما را نقد کنند. سپس رفتار بچه ها را بررسی کنید و آنها را نقد کنید. با انجام چنین کاری، شما نقد و بررسی رفتارهای روزانه را جزو اعمال و آداب روزانه زندگی خود و خانواده تان قرار می دهید.

منبع