رقص در نواحی مختلف ایران:
عناوین رقص نواحی را از شمال البرز آغاز میکنیم.
پایکوبی در گیلان: پایکوبی مردانه گیلان به دنبال پیروزی کشتی گیران و نواختن رقاصی مقام یا رقصی مقام، توسط سرنا و نقاره از سوی مردان به اجرا در میآید. رقصنده دستها را بر کمر میگذارد و فقط با قبل و بعد کردن پاها، به اجرای رقصی میپردازد که "پابازی" اسم دارد. پایکوبی رایج نسوان این منطقه قاسم آبادی است. رقصنده دو لیوان یا استکان را با هر دست خویش برداشته که در اصطلاح به آن دس سنج گفته میشود. در واقع تنظیم ریتم رقصنده، توسط ضربات استکانها یا اشیا فلزی دیگری چهره میگیرد. سایر رقص زنانه این منطقه، پایکوبی چراغ است که مجری با پیمان دادن پایه چراغ گردسوز روشن بر دندانهای خود و ایجاد حالتی خاص، به پایکوبی میپردازد. پایکوبی در گیلان انفرادی است.
رقص در مازندران: سما، لاک سری سما یا چکه سما، تقریبا رایج ترین و در حال آماده گرد پایکوبی همه مناطق طبری زبان است. این رقص، عموما به چهره فردی و گاه به چهره جمعی به اجرا در میآید. اگر چه سما رقصی زنانه است اما گاه مردان نیز در اجرای پایکوبی کمپانی میکنند. لاک سری سما رقصی تند و پرشتاب است که با لرزش مواج و عمودی اعضای بدن به اتفاق است. این رقص، عاری از فیگورهای متنوع است و در اجرای بخش جمعی آن، کسان رقصنده به طور مستقل و بدون بستگی با یکدیگر عمل مینمایند. چکه سما اگر چه رقصی از آن شمال البرز است، ولی در اکثر آبادیهای کوهستانی و کوهپایه ای جنوب البرز نیز باره استفاده است.
رقص در بلوچستان: در بلوچستان رقصهایی چون دولت، چاپ زابلی، رقص زابلی، گران چاپ، سه چاپ، کلمپور، چوچاپ، شمشیر بازی و دوچوبه رواج دارد. مرکزیت این گروه از رقصها در دلگان است. در ناحیه میرجاوه نیز رقصهایی چون چاپ سرحدی، یک لت، دو لت و سه لت رایج است که امثال چوب بازی خراسانی است.
رقص در سواحل جنوبی: تا چند دهه پیش، در بنادر و سواحل جنوبی کشور، رقصهای متفاوتی رایج بوده است. معمول شدن انواع رقصهای عجیب و غریب و گسترده عربی و آفریقایی مانند رقصهای رزیف، کووایی، شابوری لافت و ذاکری از نمونه این نوع رقصها هستند.
رقص در آذربایجان: در آذربایجان گروه رقصندگان با انطباق جنبش و مهارتی نمونه زدنی حرکاتی را به نمایش میگذارند که این درجه تعالی و ترتیب را به سختی میتوان در رقصهای سایر اقوام فلات جستجو کرد. رقصندگان به گروههای متعدد و چند نفره تقسیم شده سپس هر یک به نوبت زاویه یا دسته خاصی از پایکوبی خود را به اجرا در میآورند. ورزیدگی، چستی و چابکی، از ملزومات شغل رقصندگان است."یاللی" بازگو کننده موضوعات تاریخی، مورد تجاوز قرار گرفتن، پرماسیدن خطر، بازگشت به خویش و برپایی وحدت برای دفاع است. "قایتاغی" در بردارنده مفاهیمیچون رفع اختلافات درونی، اخذ اجازه مقاومت و بیعت از سردسته، بسیج عمومیبرای اِبعاد دشمن، سوار بر اسب به سوی میدان جنگ است."لزگی" با مضامینی چون جنگ، مبارزه با دشمنان در دو جبهه، رشادت و از جان گذشتگی، کسب پیروزی، شوق و شور پیروزی، همبستگی- یگانگی و همبستگی ابدی به اتفاق است.
رقص در خراسان: رقص چوب یا به گفته بومیان خراسان چوب بازی از رقصهای جمعی و پرتحرک است و حالات و پزهای آن، بر جنبههای رزمیو حماسی آن حکایت دارد. این بازی از ابتدا تا پایان با سرنا و دهل همراهی میشود.
رقص در عشایر: در وسط ایل قشقایی مشهورترین پایکوبی هلی نام دارد که در سه تقدیر و با سه ریتم متفاوت به اجرا در میآید. آخرین تقدیر این رقص که حائز عجله و سرعتی بی اندازه است به لکی و کلواری مشهور است. بختیاریها علاوه بر رقص چپی از دو نوع پایکوبی پهلوانی فایده میبرند که گرد از آنها با شمشیر و دیگری با ترکه است.