تامین مالی جمعی؛ نگاه نزدیک به پلتفرم‌های GoFundme و Kickstarter

پیش از این در سه مقاله مجزا با «تعریف فین‌تک»، بررسی حوزه‌های «تامین مالی و مدیریت دارایی»، و همچنین بخش «پرداخت‌ها و دیگر خدمات متنوع فین‌تک» آشنا شدیم. چنانکه پیشتر اشاره کردیم بخش تامین مالی به عنوان یکی از حوزه‌های فین‌‌تک شامل زیرمجموعه‌هایی چون تامین مالی جمعی و فکتورینگ می‌شود.

در این مقاله قصد داریم با محوریت بحث تامین مالی جمعی، مثال‌هایی عینی‌تر از حوزه‌های مختلففین‌تک را مورد بررسی قرار دهیم.

تامین مالی جمعی شکلی از تامین مالی را توصیف می‌کند که در آن تعداد بسیاری مشارکت‌کننده یا پشتیبان برای دستیابی به یک هدف مشترک منابع مالی فراهم می‌کنند. تامین مالی جمعی خود به چهار زیرشاخه اهدای منابع مالی (Donation-based Crowdfunding)، تامین مالی جمعی بر مبنای بازپرداخت و پاداش (Reward-based Crowdfunding)، سرمایه‌گذاری جمعی (Crowdinvesting) و نهایتا وام‌دهی جمعی (Crowdlending) تقسیم می‌شود.

تامین مالی بر مبنای اهدا راهی است برای تامین مالی یک پروژه از طریق شرکت‌دادن تعداد قابل توجهی مشارکت‌کننده که هر فرد در آن مبلغی مشخص و عموما کمی را به کمپین جمع‌آوری منابع مالی اهدا می‌کند.

GoFundMe؛ پلتفرمی برای تامین مالی برپایه اهدا

برای مثال می‌توان به پلتفرم‌های جذب سرمایه برای مقاصد خیرخواهانه در پلتفرم‌هایی مثل GoFundMe، YouCaring.com، GiveForward و FirstGiving اشاره کرد. برای بررسی یک نمونه می‌توان پلتفرم GoFundMe را بیشتر بررسی کرد.

پلتفرم GoFundme به مردم اجازه می‌دهد برای مجموعه گسترده‌ای از رویدادها که عموما مقاصد خیرخواهانه دارند پول جمع‌آوری کنند. رویدادهای مورد نظر گستره‌ای وسیع را تشکیل می‌دهند از جمع‌آوری منابع مالی برای کودکان سرطانی گرفته تا جمع‌آوری منابع برای زلزله‌زده‌ها یا آسیب‌دیدگان سوانح. تلاش برای ساختن پناهگاه حیوانات بی‌پناه یا جذب سرمایه برای خرید یک دستگاه بیمارستانی بخصوص برای یک کودک بیمار. پلتفرم GoFundme توانست در جنبش TIME’S UP (دیگر بس است!) که ضد اذیت و آزارجنسی به راه افتاده بود حدود ۲۱.۵ میلیون دلار سرمایه جذب کند. این رقم که در سال ۲۰۱۸ جمع‌آوری شد بزرگترین میزان تامین مالی بوده که از طریق این پلتفرم انجام شده است.

اگر به سایت GoFundme مراجعه کنید می‌بینید که هر کدام از این کمپین‌ها در یک صفحه ویژه اطلاعاتی کامل را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهند. در وبسایت اطلاعات کامل، تصاویر و تاریخچه‌ای از هدف مورد نظر ذکر شده است. همچنین جدیدترین اهداها و میزان آن در کنار مجموعه مبلغی که تا کنون اهدا شده و مبلغی که هدف نهایی کمپین است در صفحه هر کمپین مشخص شده‌اند.

کاربران می‌توانند در صفحات مربوطه مبلغ مورد نظر خود را به کمپین برای رسیدن به هدفی مشخص اهدا کنند و سپس در ادامه کمپین اخبار مرتبط را پیگیری کنند، در صفحه کمپین درباره آن نظر بدهند یا با کاربران و اهداکنندگان دیگر به گفت‌وگو بپردازند. به این ترتیب شرکت‌های فین‌تک فعال در این حوزه می‌توانند از طریق چنین پلتفرمی جایگزین سازمان‌ها و نهادهای سنتی شوند که پیش از این در امورات خیرخواهانه فعالیت می‌کردند.

از طریق به کار گرفتن شیوه‌های خلاقانه در فضای دیجیتال اهدای منابع مالی هدف‌مندتر و ساختاریافته‌تر انجام می‌شود. افراد می‌توانند از طریق مراجعه به سایت‌های معتبری همچون GoFundme اطمینان حاصل کنند که پولی که اهدا می‌کنند حتما به دست کسی که می‌خواهند برسد و در راستای یک هدف مشخص هزینه ‌شود.

وجود محتواهای مشخص متنی و بصری اهداکنندگان را از نظر انگیزشی به اختصاص مبالغ بیشتر تشویق می‌کند و محتواهایی که پس از به ثمررسیدن یک کمپین خاص در اختیار اهداکنندگان قرار می‌گیرد باعث می‌شود از مشارکت خود احساس رضایت معنوی بیشتری کنند. مجموعه این عوامل نشان می‌دهد که چرا به‌کارگیری شیوه‌های نوین حوزه فین‌تیک در زمینه تامین مالی جمعی مورد استقبال قرار گرفته است.

Kickstarter؛ ناجی پروژه‌های خلاقانه و شرکت‌های کوچک

گاهی اوقات درگیرشدن در فرایند تامین مالی جمعی برای مشارکت‌کننده علاوه بر آورده‌های معنوی پاداش‌های مادی عینی هم به همراه دارد. تامین مالی جمعی بر مبنای بازپرداخت و پاداش، بازتاب دهنده این نوع مشارکت‌ها است.

پلتفرم‌هایی چون Kickstarter و Indiegogo بر مبنای همین الگو فعالیت می‌کنند و موفقیت‌های‌شان در سال‌های گذشته به قدری چشمگیر بوده که بسیاری از مخاطبان ناآشنا با مسائل حوزه فین‌تک و تامین مالی، اساسا کلیت تامین مالی را با چنین پلتفرم‌هایی شناخته‌ و به یاد می‌آورند.